tDCS w badaniach naukowych

tDCS a Afazja

We włoskim badaniu (Monti i in., 2008), wzięło udział 8 uczestników (4 kobiety i 4 mężczyzn). Badani byli poddawani trzem warunkom eksperymentalnym: stymulacja katodowa (+), anodowa (-) oraz tzw. sham, czyli brak stymulacji (placebo). Stymulację przeprowadzano w dwóch obszarach: ośrodku Broca oraz w korze potylicznej.  Przed i po stymulacji uczestnicy wykonywali test nazywania obrazków. Analiza danych wykazała znaczną poprawę wykonywania testu sprawdzającego (34%) w przypadku stymulacji katodowej w ośrodku Broca. Placebo oraz wersja anodowa nie przyniosła żadnych zmian. Stymulacja w obszarze potylicy również nic nie zmieniła. Jak wskazują autorzy, przeprowadzona 10 minutowa sesja katodowego tDCS w ośrodku Broca, przyniosła takie same rezultaty jak TMS stosowany przez 10 dni pod rząd. Warto zaznaczyć, że badani nie zgłosili również żadnych efektów ubocznych. Pomimo tego, że badanie było prowadzone na małej próbie, dało bardzo obiecujące rezultaty. tDCS może okazać się skutecznym i bardzo prostym narzędziem w leczeniu chronicznej afazji, spowodowanej np. udarem mózgu.

Bibliografia:

Monti, A., Cogiamanian, F., Marceglia, S., Ferrucci, R., Mameli, F., Mrakic-Sposta, S., ... & Priori, A. (2008). Improved naming after transcranial direct current stimulation in aphasia. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 79(4), 451-453.

tDCS a Terapia Depresji

W obszernym artykule Palm i in. (2016) dokonali przeglądu prac dotyczących terapii depresji za pomocą metody tDCS.

Autorzy pokazują, że tDCS okazuje się być tak samo skuteczny jak jedne z najbardziej popularnych leków przeciwdepresyjnych (sertralina, fluoksetyna). Z badań wynika, że najskuteczniej działało połączenie dwóch metod. Uczestnicy badania, którzy był poddawani obu terapiom, wykazali największą poprawę. Istotnie wyższą niż w przypadku stosowania tylko jednej z metod.

Warto też wspomnieć, że tDCS ma jedną istotną przewagę nad lekami. Są to efekty uboczne, które, w przeciwieństwie do terapii lekowej, prawie nie występują lub są bardzo łagodne. Należy jednak pamiętać, że substancje takie jak: stabilizatory nastroju (stosowane np. w depresji dwubiegunowej), leki przeciwpadaczkowe czy rzadko stosowane w Polsce benzodiazepiny, mogą obniżać skuteczność metody.

Z artykułu dowiadujemy się również o długotrwałych efektach tDCS, które utrzymują się do 3 miesięcy po zakończeniu serii stymulacji. Dotychczasowe dane sugerują zatem, że tDCS w leczeniu depresji, ma obiecującą przyszłość. Potrzebne są jednak badania, które obejmowałyby dłuższy okres czasu. Autorzy wyrażają także potrzebę usystematyzowania protokołów (konkretnych punktów do umieszczania elektrod) tak, żeby znaleźć te, które są najbardziej skuteczne.

Podsumowując, tDCS jest bezpieczną, nieinwazyjną metodą terapii depresji, która wykazuje niemal taką samą skuteczność jak leki przeciwdepresyjne. Jest również relatywnie tani oraz nie wykazuje poważnych efektów ubocznych. Rozwój tDCS jest tylko kwestią czasu. 

Bibliografia:

Palm, U., Hasan, A., Strube, W., & Padberg, F. (2016). tDCS for the treatment of depression: a comprehensive review. European archives of psychiatry and clinical neuroscience, 266, 681-694.

Reduction of intratumoral brain perfusion by noninvasive transcranial electrical stimulation.  

Batani B., Cerase A., Lippa L., Mencarelli L., Momi D., Monti L., Neri F., Oliveri G., Pascual-Leone A., Rossi A., Rossi S., Ruffini G., Salvador R., Santarnecchi E., Sprugnoli G.

Science Advances 14 Aug 2019:Vol. 5, no. 8, eaau9309, DOI: 10.1126/sciadv.aau9309

Artykuł przedstawia wpływ przezczaszkowej stymulacji elektrycznej (tES) na bezpieczne i nieinwazyjne zmniejszenie perfuzji wewnątrz guza. Badani z glejakiem lub przerzutami zostali poddani stymulacji elektrycznej, a perfuzja została oceniona za pomocą rezonansu magnetycznego.

Electric field dynamics in the brain during multi-electrode transcranial electric stimulation.

Alekseichuk I., Falchier A Y., Linn G., Milham M P., Opitz A., Schroeder C.E., Xu T.

Nat Commun 10, 2573 (2019). doi/10.1038/s41467-019-10581-7

Artykuł wyjaśnia dynamikę pola elektrycznego w mózgu w czasie wielokanałowej przezczaszkowej stymulacji elektrycznej.

Czy bezpośrednia przezczaszkowa stymulacja prądowa (tDCS) może zmniejszać ból? 

Dobrogowski J., Kocot-Kępska M., Przeklasa-Muszyńska A.

Medycyna Paliatywna w Praktyce 2015  9, 1, 16–22

Artykuł przedstawia możliwości tDCS w leczeniu różnych zespołów bólu przewlekłego.

Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS) u pacjentów z afazją po udarze mózgu. 

Kukuła D, Wiłkość-Dębczyńska M, Michalska P, Ołownia K.

Med Og Nauk Zdr. doi: 10.26444/monz/119489

Artykuł zawiera przegląd dotychczasowych badań na temat skuteczności stymulacji tDCS u pacjentów z afazją po udarze mózgu.