Trudności w uczeniu się – skuteczne metody

Trudności w uczeniu się nie są problemem z inteligencją lub motywacją. Dzieci z trudnościami w uczeniu się nie są leniwe ani mniej inteligentne. Widzą, słyszą i rozumieją rzeczy inaczej, ponieważ przewody w ich mózgach, mówiąc prosto, są inaczej połączone. A to wpływa na sposób, jak odbierają i przetwarzają informacje.
W tym artykule przeczytasz:
-
Czym są trudności w uczeniu się?
-
Skąd biorą się trudności w uczeniu się?
-
Jakie trudności w uczeniu się występują najczęściej?
-
Czym są specyficzne trudności w nauce czytania i pisania i jakie jest ich podłoże?
-
Jakie zaburzenia najczęściej występują u dyslektyków?
-
Jakie metody terapeutyczne wspierają dzieci w trudnościach w uczeniu się?
Czym są trudności w uczeniu się?
Każde dziecko od czasu do czasu ma, i jak najbardziej może mieć, problemy z odrabianiem lekcji. Jeśli jednak pewien obszar jest dla nich przez dłuższy czas problematyczny, może to wskazywać na zaburzenia związane z uczeniem się.
Najczęstsze rodzaje trudności w uczeniu się obejmują problemy z:
-
czytaniem,
-
pisaniem,
-
matematyką,
-
rozumowaniem,
-
słuchaniem,
-
mówieniem.
Dzieci z zaburzeniami uczenia się mogą czuć się sfrustrowane, że nie są w stanie opanować przedmiotu pomimo usilnych starań. Okazują swoją bezradność i ostatecznie wycofują się. Zaburzenia uczenia się mogą również występować z zaburzeniami emocjonalnymi lub behawioralnymi, takimi jak zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) lub zaburzenia lękowe.
Niektóre z objawów trudności w uczeniu się to:
-
Trudności z zapamiętaniem tego, co właśnie zostało powiedziane lub co właśnie przeczytano
-
Trudności w wykonywaniu zadań rękami, takich jak pisanie, cięcie lub rysowanie
-
Brak koordynacji podczas poruszania się
-
Trudność w odróżnieniu prawej i lewej strony
Skąd biorą się trudności w uczeniu się?
Trudności w uczeniu się mogą mieć podłoże genetyczne. Trauma psychologiczna lub nadużycia czy znęcanie się nad dzieckiem we wczesnym dzieciństwie także mogą wpływać na rozwój mózgu i zwiększać ryzyko zaburzeń uczenia się. Mogą być one również spowodowane zmianami w mózgu spowodowanymi urazem porodowym lub urazem neurologicznym w macicy.

Problemy z czytaniem, pisaniem i matematyką
Trudności w uczeniu się często grupują się według zestawu podstawowych umiejętności szkolnych. Najbardziej widoczne zaburzenia zwykle dotyczą:
-
czytania (dysleksja),
-
pisania (dysgrafia),
-
matematyki (dyskalkulia).
Warto zaznaczyć, że czytanie, pisanie i matematyka to nie jedyne umiejętności, na które wpływają zaburzenia uczenia się. Inne rodzaje trudności w uczeniu się obejmują trudności z umiejętnościami motorycznymi (ruch i koordynacja), rozumieniem języka mówionego, rozróżnianiem dźwięków i interpretowaniem informacji wizualnych.
Specyficzne trudności w nauce czytania i pisania
Specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania nazywa się dysleksję. Chociaż nie jest ona schorzeniem, które można całkowicie wyleczyć, wczesna ocena i interwencja dają bardzo dobre rezultaty. Bywa tak, że dysleksja pozostaje niezdiagnozowana przez lata i nie jest rozpoznawana aż do wieku dorosłego.
Badania naukowe nie formułują jednoznacznej teorii opisującej podłoże dysleksji. W dużej mierze przyczyny doszukuje się w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Koncepcje wskazują z jednej strony na upośledzenie funkcji słuchowo-językowej i zaburzenia procesu przetwarzania informacji słuchowych, z drugiej wskazują na związki przyczynowe pomiędzy wrażliwością wzrokową na ruch a czytaniem.
Najistotniejsze hipotezy powstawania dysleksji:
-
Deficyt kanału wielkokomórkowego – zakłada, że podczas skokowego przejścia oka na kolejną część tekstu przeważać zaczyna kanał wielkokomórkowy, który przyspiesza wygaszanie tekstu.
-
Deficyt fonologiczny – specyficzne zaburzenia językowe związane z trudnościami w różnicowaniu dźwięków mowy, czyli zaburzeniach słuchu fonemowego, problemach z analizą, syntezą, kodowaniem dźwięków mowy na znaki graficzne.
-
Deficyt funkcji móżdżkowych – zaburzenia związane z automatyzmem czynności ruchowych, również koordynacją wzrokowo-ruchową. Wskazuje na problemy w pisaniu u dyslektyków przez deficyt w kontroli napięcia mięśniowego i problemów z nabywaniem automatycznych czynności takich jak pisanie, czytanie czy liczenie.
-
Deficyt uwagi – zaburzenia uwagi przestrzennej. Wykazano, że dyslektycy częstą nie zauważają obiektów znajdujących się z ich lewej strony.

Zaburzenia funkcji słuchowych i fal mózgowych w dysleksji
Wiele badań wskazuje na deficyty funkcji słuchowych u dyslektyków. Mają oni często problem w postrzeganiu i wydobywaniu częstotliwości formantów w mowie i piśmie, np. często mylą spółgłoski wargowe „p” i „b”.
Badania EEG sugerują, że u dzieci dyslektycznych dochodzi do zmniejszenia aktywności fal mózgowych w strukturach zaangażowanych w proces czytania. Dzieci z prawidłowym rozwojem umiejętności czytania wykazują większą spójność w badaniach w spoczynku i podczas czytania w zakresie fal theta i beta niż dzieci z dysleksją, u których różnice są znacznie bardziej widoczne.
Jakie metody terapeutyczne wspierają dzieci w trudnościach w uczeniu się?
Jedną z metod, która skupia się przede wszystkim na diagnozie i terapii takich trudności w uczeniu się jak czytanie i pisanie, jest metoda opracowana przez Freda Warnke – zwana również Metodą Warnkego.
Rozwiązania metodologiczne i technologiczne zastosowane w diagnostyce i terapii Metodą Warnkego zostały opracowane tak, aby osiągnąć trzy podstawowe cele:
-
Automatyzacja przetwarzania percepcji w zakresie słuchu, wzroku i motoryki w odpowiednim tempie
-
Automatyzacja koordynacji półkul mózgowych
-
Rozwój i automatyzacja słownika wizualnego
Jak można zauważyć, Metoda Warnkego odpowiada na większość hipotez powstawania dysleksji poprzez realizację treningu łączącego funkcje słuchowe, wzrokowe i motoryczne. Terapia Metodą Warnkego opiera się na diagnozie 14 funkcji podstawowych oraz treningu słuchowym, wzrokowym, motorycznym i lateralnym.
Metoda Warnkego zyskała uznanie dzięki mocnym podstawom naukowym oraz zestandaryzowanej metodologii diagnozy i treningu.
Wykorzystanie ćwiczeń sensomotorycznych (np. na kołysce czy walcu) przed treningiem słuchowym lub pomiędzy ćwiczeniami słuchowymi przekłada się na lepszą kontrolę mięśni jamy ustnej, a tym samym mowę i pracę dziecka podczas treningu słuchowego.
Motorykę oraz poczucie ułożenia ciała w przestrzeni można wspierać także poprzez prowadzenie treningów na platformie do balansowania. Dzięki wykorzystaniu gier treningowych dziecko może pracować nie tylko nad równowagą, ale także nad umiejętnościami motorycznymi związanymi z koordynacją i koncentracją.
Bibliografia:
1. Hładuńska I., Boćkowski L., Sobaniec W., Badania neurofizjologiczne w dysleksji rozwojowej, 2015.
2. Marosi E., et al., Electroencephalographic coherences discriminate between children with different pedagogical evaluation, 1995.
3. Schulte-Körne G., Bruder J., Clinical neurophysiology of visual and auditory processing in dyslexia: a review, 2010.
4. Simos PG., et al., Dyslexia-specific brain activation profile becomes normal following successful remedial training, 2002.

Premiera nowej aplikacji IMAGINE STORIES. Stwórz personalizowane bajki dla dzieci do czytania
Imagine Stories to aplikacja, która z pomocą AI umożliwia szybkie i łatwe tworzenie bajek dla dzieci do czytania.

Imagine Infinity – animowane plansze do treningu Biofeedback
Pierwszy na świecie zestaw plansz reaktywnych do biofeedbacku, opracowany ze wsparciem sztucznej inteligencji. Zanurz się w wyobraźni bez granic.
Powiązane artykuły

Czym jest Sensomotoryka?
Sensomotoryka to metoda terapeutyczna oparta na podstawach teoretycznych dotyczących rozwoju człowieka oraz pracy Winfrieda Scholtza.

Co to jest Metoda Warnkego?
Głównym założeniem terapii Metodą Warnkego jest jednoczesne oddziaływanie podczas treningu na zmysły wzroku, słuchu i motorykę ćwiczącego.

Co to jest Biofeedback?
Biofeedback czyli biologiczne sprzężenie zwrotne polega na dostarczeniu trenującemu informacji zwrotnej o jego stanie fizjologicznym.