Korzyści terapii Biofeedback w sporcie – Narodowy Dzień Sportu 2021

Dzięki wykorzystaniu treningu biofeedback w sporcie zawodnicy mogą nauczyć się zmieniać i poprawiać własne stany fizjologiczne i reakcje na stresujące sytuacje. Biofeedback stał się ważną częścią osiągania najwyższych wyników sportowych.

W tym artykule przeczytasz o:

• Wykorzystaniu biofeedbacku w sporcie

• Jakie czujniki biofeedback wykorzystuje się w sporcie

• Jakie parametry fizjologiczne można poprawić dzięki treningowi biofeedback

• Jak wygląda przykładowy trening biofeedback dla sportowca

• Jakie są kompleksowe rozwiązania neurotechnologiczne dla sportu

Głównym celem przygotowania psychologicznego w sporcie jest nauczenie sportowców radzenia sobie ze stresem odczuwanym podczas treningu oraz rywalizacji z innymi zawodnikami. Sportowcy uczą się i ćwiczą techniki psychologiczne, które mają pomóc im pokonać bariery psychologiczne, takie jak:

• wysoki poziom lęku

• brak skupienia

• trudności w powrocie do zdrowia po kontuzji

Większość procesów fizjologicznych organizmu nie znajduje się pod naszą świadomą kontrolą, a mimo to wpływają one bezpośrednio na naszą sprawność fizyczną i poznawczą. Trening biofeedback w sporcie umożliwia wypracowanie kontroli nad tymi procesami.

Jak wykorzystuje się biofeedback w sporcie?

Trening biofeedback uczy uzyskiwania kontroli nad samoregulacją. Opiera się na informacjach zwrotnych otrzymanych z ciała i umysłu. Powtarzalność treningu sprawia, że umiejętności psychologiczne stają się automatycznymi odruchami.

Dzięki biofeedback można uzyskać (i tym samym nauczyć się kontrolować) następujące pomiary:

• napięcie mięśni (sEMG)

• aktywność elektryczną mózgu (EEG) – znany również jako neurofeedback

• aktywność elektryczną powierzchni skóry (SC – przewodnictwo skóry, SP – potencjał skóry)

• zmienność rytmu serca (HRV)

• ciśnienie krwi

• częstość oddechów (RESP)

• sprzężenie zwrotne temperatury (TEMP)

Wg badań trening HR, EEG i biofeedback oddechowy wykorzystuje się zwykle w sportach związanych z wykonywaniem zadań celowniczych; treningi EMG i oporu elektrycznego skóry (GSR) wykorzystywane są w sportach walki. Z kolei w gimnastyce stosuje się pomiar temperatury, GSR i EMG.

Efektywność treningu biofeedback u sportowców

Aktualne badania wykazały pozytywny wpływ interwencji biofeedback na uczenie się motoryki i doskonalenie techniki ruchu.

Skuteczność treningu biofeedback w sporcie jest niekwestionowana i została opisana w licznych przeglądach naukowych oraz w literaturze praktyków.

Trening Biofeedack buduje również pewność siebie. Sportowiec dzięki wypracowaniu schematów w sytuacjach stresowych może kontrolować jego szkodliwe działanie i osiągać optymalny poziom wydajności. Programy realizowane są w różnych sytuacjach stresowych, co pozwala na przeniesienie umiejętności psychologicznych na realne wydarzenia, podczas sportowej rywalizacji.

Jak wygląda przykładowy trening biofeedback dla sportowca?

Biofeedback składa się z trzech podstawowych elementów:

• Informacje fizjologiczne są rejestrowane z czujników umieszczonych w różnych częściach ciała

• Informacja ta jest przetwarzana, wzmacniana i przekazywana sportowcowi w formie sygnałów, np. słuchowych, wizualnych

• Stosując się do informacji zwrotnej sportowiec stopniowo uczy się świadomie zmieniać i kontrolować reakcje fizjologiczne

Artykuł opublikowany w 1997 roku The Sport Psychologist przedstawił pięcioetapowe podejście do treningu psychicznego wykorzystującego biofeedback. Jego głównym celem jest rozwój i transfer umiejętności samoregulacji z laboratorium do środowiska treningowego i konkursowego. Technika składa się z pięciu etapów z elastycznymi limitami czasowymi, które można zindywidualizować. Elementy biofeedback w sporcie można podzielić na:

• Wprowadzenie technik mentalnych

• Określenie i wzmocnienie odpowiedniej modalności biofeedback

• Trening biofeedback z symulowanym stresem wyczynowym

• Przekształcenie treningu mentalnego w praktykę

• Realizacja techniki w wydarzeniu sportowym podczas rywalizacji

Sportowcy są przyzwyczajeni do otrzymywania obiektywnych informacji zwrotnych podczas treningu w odniesieniu do ich osiągnięć fizycznych. Podobnie trening biofeedback może zapewnić im obiektywną informację zwrotną dotyczącą jego osiągnięć umysłowych. To jeszcze jedna ważna zaleta wykorzystania biofeedbacku w sporcie.

Kompleksowe rozwiązania neurotechnologiczne dla sportu

Jesteś fizjoterapeutą, rehabilitantem, trenerem lub osobą zajmującą się na co dzień pracą z osobami uprawiającymi sport? Z Biomed możesz wyposażyć swój gabinet w rozwiązania wspomagające sportowców takie jak:

• Biofeedback w sporcie – system BioGraph Infiniti wraz z odpowiednim programem i czujnikami do  treningów biofeedback. Program zarządzający koderami, BioGraph Infiniti, można rozbudować o szereg programów tematycznych. Pozwala to na przygotowanie i przeprowadzenie diagnozy i treningu dostosowanego do potrzeb sportowca.

• eVu TPS – przenośne urządzenie do indywidualnego treningu biofeedback. Transmisja danych odbywa się w czasie rzeczywistym za pomocą technologii Bluetooth, zapewniając użytkownikowi dokładny i co równie ważne, natychmiastowy wskaźnik stanu psychofizjologicznego, w którym się aktualnie znajduje.

• MediBalance Pro – profesjonalne narzędzie do analizy poczucia ułożenia ciała w przestrzeni. Pozwala stymulować odruchowe mechanizmy kontroli psychoruchowej w celu poprawy koordynacji. Na podstawie diagnostyki daje możliwość opracowania indywidualnego planu treningowego.

Skorzystają na nich zarówno sportowcy początkujący, jak i zaawansowani.

Bibliografia:

1. Acevedo E. O., Ekkekakis P., Psychobiology of Physical Activity, 2006.
2. Arns M., Kleinnijenhuis M., Fallahpour K., Breteler R., Golf performance enhancement and real-life neurofeedback training using personalized event-locked EEG profiles, 2007.
3. Blumenstein B., Bar-Eli M., Tenenbaum G., A Five-Step Approach to Mental Training Incorporating Biofeedback, 1997.
4. Blumenstein, B., Biofeedback applications in sport and exercise: Research findings, 2002.
5. Blumenstein B., Orbach I., Biofeedback for Sport and Performance Enhancement, 2014.
6. Blumenstein B., Orbach I., Mental practice in sport: Twenty case studies, 2012.