Co to jest przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)?

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) to ciąg powtarzających się, krótkich i silnie skupionych impulsów magnetycznych, używanych do stymulacji komórek mózgowych. TMS jest skutecznym, nieinwazyjnym leczeniem z kilkoma znanymi skutkami ubocznymi.

TMS jest obecnie stosowany w leczeniu depresji. Zwykle stosuje się go, gdy leki przeciwdepresyjne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Jako że przezczaszkowa stymulacja magnetyczna wykorzystuje powtarzające się impulsy elektryczne, nazywa się ją również powtarzalną przezczaszkową stymulacją magnetyczną (rTMS).

W tym artykule przeczytasz:

• Co to jest przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)?

• Na czym polega TMS?

• Jak wygląda przebieg terapii przezczaszkową stymulacją magnetyczną (TMS)?

• Czy TMS jest bezpieczny?

• Dla kogo przeznaczona jest przezczaszkowa stymulacja magnetyczna?

• Jakie są zalety terapii TMS?

• Jakie są skutki uboczne przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS)?

• Jakie są przeciwwskazania do terapii TMS?

Jak działa przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)?

Gdy następuje tak zwane „odpalenie neuronu”, impuls elektryczny przemieszcza się wzdłuż jego długości. Komunikuje się z innymi komórkami nerwowymi poprzez uwalnianie neuroprzekaźników, które wytwarzają impuls elektryczny w innych komórkach.

Wykazano, że u pacjentów z depresją aktywność elektryczna w pewnych obszarach mózgu jest zmniejszona. TMS wykorzystuje zogniskowaną cewkę elektromagnetyczną do szybkiego pulsowania pola magnetycznego do docelowego obszaru mózgu. Impulsy magnetyczne indukują prąd elektryczny w mózgu, stymulując komórki nerwowe, zwiększając aktywność mózgu do normalnego poziomu.

Istnieją również dowody na to, że TMS może pomóc w innych zaburzeniach, takich jak lęk i choroba Parkinsona.

Przebieg terapii TMS

Terapię przezczaszkowej stymulacji magnetycznej przeprowadza technik lub lekarz. Jest to procedura ambulatoryjna, więc można ją wykonać w przychodni lub gabinecie. Jeśli Twoja wizyta umówiona jest w szpitalu, nie będziesz musiał zostawać na noc.

Przed zabiegiem konieczne jest zdjęcie przedmiotów wrażliwych na magnesy, np. biżuteria, zegarki, karty płatnicze.

Podczas procedury TMS:

• Pacjent proszony jest o założenie zatyczek do uszu. Minimalizują one dźwięk klikania impulsów elektrycznych, które są dosyć głośne, wprawiają w dyskomfort i mogą uszkodzić słuch, jeśli ten nie zostanie zabezpieczony

• Badanie jest wykonywane na krześle lub specjalnym fotelu do TMS. Znieczulenie ogólne jest niepotrzebne, ponieważ terapia jest nieinwazyjna

• Osoba prowadząca terapię mierzy głowę pacjenta, jeśli jest to jego pierwsza wizyta. Dzięki temu będzie w stanie określić, gdzie umiejscowić cewkę magnetyczną. Pozostałe pomiary pozwolą technikowi lub lekarzowi spersonalizować ustawienia w urządzeniu

• Podczas pierwszej sesji wykonuje się kilka pomiarów, by mieć pewność, że cewka jest prawidłowo umieszczona nad głową pacjenta

• Lekarz lub technik mierzy próg motoryczny pacjenta, podając przez cewkę kilka krótkich impulsów. Próg motoryczny to minimalna ilość mocy potrzebna do wywołania drżenia kciuka pacjenta i różni się w zależności od osoby. Pomiar progu motorycznego pomaga prowadzącemu terapię spersonalizować ustawienia leczenia i określić ilość energii potrzebnej do stymulacji komórek mózgowych

• Po określeniu progu motorycznego prowadzący badanie przesuwa cewkę, tak aby spoczywała nad przednią częścią mózgu pacjenta. Rozpoczyna się leczenie. Gdy impulsy magnetyczne zostaną uwolnione, rozlega się dźwięk przypominający kliknięcie

Jak długo trwa terapia TMS?

Terapia przezczaszkową stymulacją magnetyczną obejmuje serię sesji terapeutycznych. Różnią się one długością ze względu na zastosowaną cewkę TMS i liczbę dostarczonych impulsów. Pacjenci stymulowani są 5 dni w tygodniu. Typowy przebieg TMS trwa od 4 do 6 tygodni. Jednak może się to różnić w zależności od indywidualnej odpowiedzi danego pacjenta na leczenie.

Terapia TMS trwa zazwyczaj od 30 do 60 minut. Jak wspominaliśmy, jest to nieinwazyjny zabieg, w związku z tym nie wymaga znieczulenia ogólnego, dlatego po terapii można spokojnie wrócić do domu.

Czy przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) jest bezpieczna?

TMS to bezpieczna i dobrze tolerowana terapia, która powoduje niewiele znanych skutków ubocznych. Badania kliniczne pokazują, że najczęstsze działania niepożądane to łagodny do umiarkowanego dyskomfort skóry głowy i łagodne bóle głowy, z których oba są krótkotrwałe.

Dla kogo przeznaczona jest terapia przezczaszkową stymulacją magnetyczną (TMS)?

Terapia TMS jest odpowiednia dla osób dorosłych z depresją, u których terapia farmakologiczna nie przyniosła zadowalających efektów.

Oznacza to, że jeśli zdiagnozowano u Ciebie depresję, a leki nie działają lub efekty uboczne są nie do zniesienia, powinieneś zainteresować się terapią TMS.

Istnieje duże zainteresowanie naukowców oceną, czy terapia TMS łączona z farmakoterapią lekami przeciwdepresyjnymi jest bardziej skuteczna niż sam TMS.

Jak już wspomniano, istnieją badania wskazujące na pozytywny wpływ TMS na dolegliwości i zaburzenia takie jak:

• Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

• Zaburzenia lękowe

• Zespół stresu pourazowego

• Stany po udarze

• Schizofrenia

• Choroba Parkinsona

• Chroniczne bóle

• Uzależnienie od nikotyny

• Stwardnienie rozsiane

Zalety terapii TMS

W przeciwieństwie do stymulacji nerwu błędnego lub głębokiej stymulacji mózgu, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna nie wymaga operacji ani wszczepiania elektrod. Także w przeciwieństwie do terapii elektrowstrząsowej (ECT), TMS nie powoduje drgawek ani nie wymaga znieczulenia.

Zalety terapii przezczaszkową stymulacją magnetyczną to przede wszystkim:

• Wysoka skuteczność – tysiące badań wykazało, że TMS ma skuteczność na poziomie co najmniej 68%, w porównaniu z zaledwie 37,5% w przypadku leków (w przypadku depresji)

• Efekty utrzymujące się długoterminowo – badania pokazują, że korzyści z TMS utrzymują się przez co najmniej 12 miesięcy u 90% osób

• Szansa na ulgę dla osób zmagających się z depresją, dla których dotychczasowe metody nie przynosiły oczekiwanych rezultatów

• Redukcja objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych

• Udowodniony pozytywny wpływ na zaburzenia lękowe, PTSD, chorobę Parkinsona, rehabilitację po udarze

• Dobrze tolerowany zabieg nie wymagający znieczulenia

• Usługa ambulatoryjna, po której pacjent powraca do domu i codziennych zajęć

• Zabieg, który nie powoduje znaczącego upośledzenia pamięci

Jakie są skutki uboczne przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS)?

W większości przypadków TMS jest dobrze tolerowany i wiąże się tylko z kilkoma skutkami ubocznymi. Tylko niewielki odsetek pacjentów przerywa terapię z ich powodu.

Częste działania niepożądane:

• Bóle głowy

• Dyskomfort skóry głowy w miejscu stymulacji

• Mrowienie, skurcze lub drganie mięśni twarzy

• Zawroty głowy

Niezbyt częste działania niepożądane:

• Drgawki

• Paranoja – szczególnie u osób z chorobą afektywną dwubiegunową

• Utrata słuchu w przypadku niewystarczającej ochrony słuchu podczas leczenia

Urządzenie TMS wydaje głośne dźwięki, dlatego podczas terapii pacjent powinien założyć zatyczki do uszu. Niektórzy pacjenci mogą w związku z tym skarżyć się na problemy ze słuchem bezpośrednio po terapii. Żadne badania nie wskazują natomiast, że te efekty są trwałe, jeśli pacjent ma włożone zatyczki do uszu podczas zabiegu.

TMS nie wiąże się z wieloma skutkami ubocznymi powodowanymi przez leki przeciwdepresyjne, np. zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, zaburzeniami seksualnymi czy przyrostem masy ciała. Dlatego też stanowią ulgę dla osób odpornych na te leki, a borykających się z ich skutkami ubocznymi.

Wciąż jednak potrzebne są dalsze badania, aby określić, czy TMS może mieć jakiekolwiek długoterminowe skutki uboczne.

Jakie są przeciwwskazania do terapii TMS?

Pacjenci z jakimkolwiek rodzajem nieusuwalnego metalu w głowie (z wyjątkiem aparatów ortodontycznych lub wypełnień dentystycznych) nie powinni korzystać z terapii przezczaszkową stymulacją magnetyczną.

Metalowe implanty, które mogą uniemożliwić terapię TMS:

• Odłamki pocisków w głowie lub w jej pobliżu

• Metalowe implanty w uszach i oczach

• Elektrody do monitorowania aktywności mózgu

• Stenty w szyi lub mózgu

• Głębokie stymulatory mózgu

• Tatuaże na twarzy z atramentem metalicznym lub magnetycznym

Jeśli cierpisz z powodu depresji, terapia TMS może być dla Ciebie ratunkiem z sytuacji, która do tej pory wydawała się bez wyjścia.

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna to również znakomite rozszerzenie terapii lekarskiej i terapeutycznej. TMS to wciąż badana i rozwijająca się metoda, która już teraz jest rewolucyjna w kontekście leczenia depresji.

Skuteczność TMS może się zwiększyć, gdy naukowcy dowiedzą się więcej o technikach, liczbie wymaganych stymulacji i najlepszych miejscach w mózgu do stymulacji.